Besluit  Gemeenteraad

DE GEMEENTERAAD

MOTIVERING

Relevante voorgeschiedenis, feiten en context

De klimaatsverandering wordt steeds meer zichtbaar. De laatste jaren worden we geconfronteerd met een gewijzigd neerslagpatroon dat zich uit in langdurige periode van regen in de winter en langere droogteperioden in de zomer. Daarnaast neemt ook de buienintensiteit toe. Korte, intense neerslagbuien worden afgewisseld met langere drogere periodes. Bewijzen van deze gewijzigde tendensen hebben zich de laatste jaren reeds geuit onder de vorm van overstromingen die zich voordeden in 2016 en 2019 en de droge voorjaren van 2017, de droge zomer van 2018 en het droge voorjaar van 2019.

Om aan deze extremen het hoofd te bieden, moet de gemeente zich naar de toekomst wapenen. Een hemelwater- en droogteplan kan oplossingen aanrijken om met deze problematiek op lokaal niveau te kunnen omgaan; en gelijktijdig te kunnen bijdragen aan de beleidsintenties van de hogere overheden op gebied van integraal waterbeheer, droogtemaatregelen en klimaatdoelstellingen.

Binnen een hemelwater- en droogteplan wordt een integrale ruimtelijke visie uitgewerkt om de economische, maatschappelijke, en ecologische gevolgen van overstroming en droogte te beperken en het grondgebied robuust te maken voor de gevolgen van de klimaatsverandering. Omdat de ruimte schaars en eindig is, moet in de toekomst zorgvuldig omgesprongen worden met het aansnijden van de vrije ruimte. Het hemelwater- en droogteplan beantwoordt de vraag hoe vandaag en in de toekomst het water afkomstig van bestaande en geplande wegenis, woningen en (on)verharde oppervlakken vertraagd afgevoerd, (her)gebruikt, geïnfiltreerd en geborgen kan worden. Met andere woorden, waar er ruimte voor water gecreëerd moet worden met oog op een duurzaam, leefbare gemeente voor de volgende generaties.

Fluvius maakte in samenwerking met de gemeentelijke administratie het hemelwater- en droogteplan op. De opmaak ging gepaard met een intens proces van analyse, afstemming en samenwerking met de verschillende stakeholders die bij het waterbeleid betrokken zijn (Vlaamse Milieumaatschappij, Dienst waterbeleid provincie Antwerpen, de Vlaamse Waterweg, Aquafin, Natuurpunt, adviesraden...). De stakeholders werden betrokken onder de vorm van een stuur- en kerngroep, een werkgroep en adviesraden.

Het intensieve werk resulteert in een beleidsplan dat als leidraad kan ingezet worden bij alle toekomstige ruimtelijke ingrepen om een integrale ruimtelijke visie uit te werken. Het is dan ook van belang dat de gemeente handelt naar deze beleidsvisie en deze uitrolt in haar dagelijkse werking. Dit impliceert niet dat de gemeente steeds de daadwerkelijke uitvoerder is. Ook voor andere overheden, private ontwikkelaars en particulieren vormt het hemelwater- en droogteplan een beleidsdocument waarmee rekening moet gehouden worden in het ontwerp en de uitvoering van hun projecten. Het plan zal ook een doordruk zijn naar het vergunningenbeleid.

Het hemelwater- en droogteplan is een evolutief document: het watersysteem en de ruimtelijke invulling van het grondgebied veranderen dagelijks. Door gewijzigde inzichten kan het dan ook herzien of uitgebreid worden. Het vormt geen juridisch instrument maar een beleidsdocument voor de aanpak van de waterhouding- en droogteproblematiek.

Het plan is opgebouwd uit drie delen:

• Inventarisatiefase

Dit onderdeel geeft een overzicht van de huidige toestand van de gemeente op verschillende gebieden. Het gaat niet enkel over gegevens die rechtstreeks betrekking hebben op het hemelwatersysteem, zoals de waterlopen en de afwatering, maar ook gegevens die relevant zullen zijn voor het ontwikkelen van een visie rond duurzaam waterbeheer. Ook de juridische en planologische context werden niet over het hoofd gezien. Het schept immers het kader waarbinnen het hemelwater- en droogteplan moet worden uitgewerkt en toegepast.

• Toekomstvisie

In dit onderdeel wordt specifiek ingegaan op de principes die de basis vormen voor het hemelwater- en droogteplan voor Grobbendonk. Er wordt besproken hoe de gemeente de basisprincipes van het integraal waterbeleid wil toepassen op haar grondgebied. Er wordt gezocht naar specifieke oplossingen voor knelpunten en naar een optimale regenwaterafvoer. Een grote focus in deze fase ligt op het overleg tussen de verschillende stakeholders om tot een duurzaam waterbeheer te komen.

• Actiepuntenlijst

De maatregelen zoals voorgesteld in de visievormingsfase worden verder verfijnd en geprioriteerd. De mate waarin een oplossing bijdraagt tot het verhogen van de veerkracht of de realisatie van een groenblauw netwerk vormt een belangrijk criterium bij de afweging of prioritering van verschillende oplossingen. Ook de mate van het engagement van de gemeente speelt mee bij de prioritering. Het is belangrijk dat de voorgestelde actielijst en prioritering haalbaar is en kan gerealiseerd worden.

Adviezen

Het hemelwater- en droogteplan werd aan de Gecoro en de milieuraad voorgelegd. Beiden adviesraden hebben zich op 13 maart 2023 over de inhoud gunstig uitgesproken.

Bijkomende motivering

De Blue Deal stelt dat een gemeente na 31 december 2024 enkel nog toegang heeft tot watergerelateerde subsidies als zij beschikt over een voldoende ambitieus hemelwater- en droogteplan. Met voorliggend plan wapent de gemeente zich tegen de klimaatverandering en pakt het de knelpunten in de waterhuishouding op een geïntegreerde manier aan. De gemeente kan door de goedkeuring in aanmerking komen voor het subsidiëren van watergerelateerde projecten in uitvoering van het droogte- en hemelwaterplan.